klik hier voor dossierindex Ouderverstotingssyndroom

het zal vaders een zorg zijn; home

  Verantwoording van de vertaling van het begrip "Parental Aliënation Syndrome" in "ouderverstotingssyndroom"
tevens verklaring van enkele daarmee samenhangende begrippen en vertalingen

 


Het Ouderverstotingssyndroom is weer veel in de belangstelling. Ook door mensen die daar wellicht ambivalent tegenover staan (kinderbescherming, Spruijt e.d). Daarom is niet alleen veel diskussie te verwachten over de inhoud en betekenis van dit syndroom maar zelfs over de vertaling en begripsinhoud. Daarom vroegen we Rob van Altena de verantwoording van de vertaling van PAS naar ouderverstotingssyndroom op papier te zetten. Joep Zander voegde er zelf nog een voetnoot aan toe. Ook in het boekje van Joep Zander; "Moeder-Kind-Vader; een drieluik over ouderverstoting" ) zijn nog wat belangwekkende opmerkingen hierover te vinden.


Parental Aliënation Syndrome

ALIENATION te vertalen als vervreemding of verstoting?

Iedere vertaler weet dat men een woord moet vertalen maar naar de betekenis. Men ga tot de inhoud van een gegeven en vrage zich af hoe de schrijver dat zou hebben aangeduid als hij de rijke Nederlandse taal gebruikt had.

Het Nederlandse woord vervreemding houdt passiviteit in. In de meeste gevallen vervreemden mensen van elkaar zonder ruzie, boos opzet of een wilsbesluit kortom zonder een gestuurd proces. Het gebeurt de hele tijd: kennissen of familieleden zoeken elkaar niet meer op, groeien uit elkaar, vervreemden van elkaar.

En dat is net het tegendeel van wat Gardner hier bedoelt. Hij hamert er nu juist op (zie Gardner Richard M., Parental Aliënation Syndrome, 2de uitgave, 1998, blz. 73-74) dat hij PAS definieert als een actief proces, zelfs in dubbele zin: actief vanuit het kind maar in het kind weer opgeroepen door actieve invloeden van buitenaf.

Aliënation is een van die -uiteindelijk uit het Latijn afkomstige -abstracta die een breed gamma van betekenissen kunnen omvatten. Een taal als het Frans wemelt ervan en was dan ook eeuwenlang het voertuig van de diplomatie: vol mooie 'koepeltermen' waarbinnen men uiteenlopende posities toch nog kan omvatten. Het Nederlands is door zijn aard minder abstract maar preciezer. Dat vraagt ook om scherpere keuzes bij het maken van een vertaling.

Blijkbaar betekent aliënation in Gardners denken: ''verstoting als een uiterste vorm van vervreemding'. Het gewone repellent (Eng.) is afstotend in passieve zin (afkeer oproepend door b.v. een verwaarloosd uiterlijk). Dat zit ook in repulsion (Eng.) dat voorts gebruikt wordt in onpersoonlijke zin (mechanica, elektro- magnetisme enz.)

Om dit alles is bewust gekozen voor de vertaling ouderverstotingssyndroom.

Rob van Altena
20 jaar vertaler bij de Courrier de l'Unesco en mede schrijver van Het ouderverstotingssyndroom in de Nederlandse context.

Opmerkingen van Joep Zander bij deze verantwoording
Ik ben het volledig eens met de verantwoording van deze vertaling. Ik wil nog opmerken dat in het Duits in de regel wordt gesproken over “Verfremdung” maar dat dit begrip niet parallel loopt met het Nederlandse Vervreemding omdat het Duits hier een actievere connotatie bij heeft. Daarom zijn er in het Duits ook twee woorden “Verfremdung” en “Entfremdung” (passief). Overigens is er in de USA ook een discussie die de term alienation minder wil gebruiken, en meer de term "estrangement". Het gaat hier om een discussie mbt een inhoudelijk verschil. Juist dit maakt duidelijk dat het om twee verschillende begrippen gaat met te onderscheiden inhouden.

Joep Zander is eindredacteur van genoemd boek en schrijver van het boek "Moeder-Kind-Vader; een drieluik over ouderverstoting"

Met het ouderverstotingssyndroom samenhangende overige begrippen:

  • Ouderverstoting (vaderverstoting, moederverstoting): Het verstoten van de ouder, met dan wel zonder reden. onder dit begrip kan ook het aanduiden van de geestelijke afwijking vallen zonder te kiezen voor het woord syndroom (zie bijvoorbeeld Van Gijseghem). Echter zal bij elke definitie van de geestelijke afwijking wel moeten worden aangegeven dat het niet gaat om een "redelijke" verstoting
    Op de website ouderverstoting.nl wordt tevens gesproken van primaire en secundaire verstoting (door ouder, door kind).
  • Oudervervreemding( vadervervreemding, moedervervreemding): Het op afstand geraken van een of beide ouders. Let op het Engelse begrip Parental Alienation wordt meestal gedefinieerd als een verstoting door een ouder van de andere ouder en moet dus vertaald worden met ouderlijke vervreemding. In het Nederlands is dit te vertalen met loyaliteitsmisbruik. Parental Alienation, loyaliteitsmisbruik, is dus dan een causale factor bij het ontstaan van PAS (Ouderverstotingssyndroom). Het begrip Parental Alienation wordt ook gebruikt om afstand te nemen van de PAS-definitie van Gardner en zijn theorie.
  • Loyaliteitsmisbruik: Het misdrijf dat tot het ouderverstotingssyndroom leidt. (Engels: Parental Alienation)

    Opmerking: per saldo blijkt het Nederlands effectiever om de hier genoemde begrippen te beschrijven dan het Engels. Waar in het Engels dezelfde begrippen voor verschillende betekenissen worden gebruikt, hebben we in het Nederlands de beschikking over een gedifferrentieerd begrippenapparaat. Bij de vertaling en het gebruik van de begrippen dient daar wel echter de nodige voorzichtigheid te worden betracht.


  • site-zoekmachine home en inhoudsopgave site het zál vaders een zorg zijn home colofon- tips & citaat- mail- links dossier stalking dossier beeld en geluid; klik voor index dossier repressie familierecht; klik voor index dossier ouderverstoting dossier kinderbescherming dossier wetenschap en vaderschap dossier rechterlijke macht dossier feminismekritiek
    Last Updated http://vaderseenzorg.nl/vertaling-pas.html : zie ook de andere pagina's