combinatietaken deel van papa.nl.nu-dossier emancipatie Karen van Rijswijk kwam in februari 2006 in het nieuws met verhalen dat mannen meer in het huishouden moeten doen. De combinatiebelasting van vrouwen zou al zo hoog zijn. Maar dat klopt niet. Discussie tussen Karen van Rijswijk en Joep Zander. Zie ook

Ik lees in allerlei publicaties dat je in je proefschrift beweert dat mannen meer moeten gaan doen in huishouden ( en zorg). Ik meen echter dat de cijfers van het sociaal-cultureel planbureau al sinds 1998 aangeven dat de belasting in uren voor mannen van de combinatie zorg+werken groter is dan voor vrouwen. Wel houden vrouwen een fractie minder vrije tijd over omdat ze meer tijd besteden aan persoonlijke verzorging. Ik lees dat je zou beweren dat vrouwen veel minder tijd voor zichzelf overhouden. Dat lijkt me onjuist. Als je zorgen voor jezelf al niet zou rekenen tot tijd voor je zelf, dan nog is het verschil niet groot maar juist heel klein.

Ik ben benieuwd naar je antwoord.met vriendelijke groet.

Joep Zander
kunstenaar en pedagoog

Allereerst bedankt voor je interesse in mijn proefschrift. Ik vraag me af welke publicaties je bedoelt want ik weet niet waarin staat dat ik zoiets in mijn proefschrift zou beweren.

Je hebt gelijk dat bijvoorbeeld de emancipatiemonitor aangeeft dat mannen gemiddeld in totaal meer tijd kwijt zijn aan zorg en werk. Ik zou natuurlijk allerlei argumenten aanhalen dat vrouwen nog steeds vooral de verantwoording dragen voor het thuisdomein en dat dit belastend is. Dat mannen systematisch de tijd die ze besteden aan zorg overschatten terwijl vrouwen de neiging hebben dit te onderschatten.

Wat ik in mijn proefschrift opper is dat parttime werkende vrouwen meet tijd besteden aan zorg dan fulltime werkende vrouwen. Ik maak nergens een vergelijking tussen mannen en vrouwen. Ik denk dat mijn aanbevelling in de pers een beejte eenzijdig is belicht. Ik pleit namelijk voor een combinatiescenario waarin mannen en vrouwen arbeid en zorg gelijkwaardig verdelen. Dit houdt in dat mannen inderdaad meer tijd moeten besteden aan zorg dan dat ze nu doen, maar dit betekend ook dat vrouwen meer tijd zullen moeten gaan besteden aan arbeid. De favoriete kleine parttime baan onder vrouwen zou dan moeten worden losgelaten. Op deze manier kunnen mannen en vrouwen beide "the best of both worlds" ervaren. Een dergelijk scenario vereist echter wel een actievere rol van de overheid in zaken als kinderopvang.

Ik hoop dat ik hiermee de nuances die in de media vaak ontbreken duidelijk heb gemaakt. Als je nog meer wilt weten dan kun je dat vanzelfsprekend vragen of bij mijn een exemplaar van mijn proefschrift bestellen (20 euro inclusief verzendkosten).

Met vriendelijke groeten,

Karen van Rijswijk

Ik wil graag aannemen dat je het dus niet zo bedoelde en ook niet hebt gezegd. Maar er is dan wel sprake van een tamelijk systematisch verschijnsel met promovenda in dit soort zaken. Misschien kun je je nog herinneren dat de promotie van Tamar Fischer in de Trouw kwam met de aankondiging: Vaders nergens voor nodig. Nu lijken mannen dus vooral nodig om de was te doen.

Ik zou me kunnen voorstellen dat je je ook enigszins verantwoordelijk voelt voor de associaties die je proefschrift blijkbaar in de pers oproept en je blijkbaar valselijk wordt geciteerd, nog eens ergens een tegengeluid laat horen.

Overigens blijft natuurlijk overeind dat je een proefschrift hebt geschreven over de problemen die vrouwen hebben met het combineren van taken terwijl de problemen van mannen om taken te combineren waarvan niet eens duidelijk is of ze er wel voor worden gewenst en toegelaten en waarvoor de kwantitatieve belasting hoger is. Ik zou willen dat ik tijd had om alleen maar al die proefschriften van en voor vrouwen te lezen. Maar ik heb geen hele vakgroep genderstudies ( of zo) achter me staan om eens uit te zoeken hoe het voor vaders is, laat staan.... En dat is wel mijn corebussiness, om het zo maar uit te drukken. Dus ik moet me beperken. Desalniettemin heb ik er een paar aardige boeken en artikelen over volgeschreven.

Ach ik heb niet te klagen, want ik ben tevreden met de dingen die ik doe. En natuurlijk snap ik ook dat vrouwen het moeilijk hebben. Maar met wat meer misverstanden heen en weer zou het op macro en micro niveau allemaal zoveel beter samenleven en werken zijn.

Tot schrijfs of hoors

vriendelijke groet

Joep Zander

Dag Karen,

Je had misschien geen zin om mijn laatste reactie nog te beantwoorden. Ik kan het echter niet laten je verhaal op nog een punt van een vraagteken te voorzien. Je merkt -min of meer tussen haakjes- op dat mannen wel eens sociaal wenselijk antwoorden. Dat is vast wel eens het geval. En bij vrouwen ook. Het is me niet duidelijk hoe dat de scp-cijfers zou hebben beïnvloed ( is er niet gekeken naar betrouwbaarheid??). In het algemeen zijn antwoorden van vaders niet speciaal onbetrouwbaar. De Graaf en Kalmijn ( Gescheiden vaders en hun kinderen) merken bijvoorbeeld op dat er weinig reden is om bij het beantwoorden van vragen over zorg en werk een groot verschil te verwachten in sociaal-wenselijk antwoorden tussen mannen en vrouwen. Snarey (How fathers care for the next generation) heeft uitdrukkelijk en uitgebreid de betrouwbaarheid van vaders mbt het antwoorden onderzocht. Hij komt tot de conclusie dat de betrouwbaarheid erg groot is. Ik meen me zelfs te herinneren dat ik een onderzoek las waar de betrouwbaarheid van antwoorden van vrouwen lager uitkwam.

Het is overigens nog niet zo lang geleden dat als het ging om vraagstukken van opvoeding en zorg alleen moeders werden ondervraagd; geen vaders.

Hier laat ik het maar bij. Mocht je willen reageren dan merk ik dat wel.

met vriendelijke groet

Joep Zander

PAPENDRECHT - Werkende vrouwen krijgen regelmatig te maken met gezondheidsklachten omdat zij hun taken thuis en op het werk moeilijk kunnen combineren. Minder uren werken of flexibele werktijden zijn daarvoor vaak geen oplossing. Mannen moeten vaker de was doen en de regering moet kinderopvang verbeteren, vindt promovenda Karen van Rijswijk.

Deze week meldde het Centraal Bureau voor de Statistiek dat steeds meer Nederlandse vrouwen werken of op zoek zijn naar een baan. Lag hun aantal in 2001 nog op iets minder dan drie miljoen, in 2005 is dit opgelopen tot 3,2 miljoen, bijna 59 procent van alle vrouwen tussen de 15 en 65 jaar. Daarmee komt het kabinet steeds dichter bij haar doelstelling om 65 procent van alle Nederlandse vrouwen in deze leeftijdscategorie te laten deelnemen aan het arbeidsproces. Zij wil daarmee de emancipatie van vrouwen bevorderen en de stijgende kosten van de vergrijzing opvangen.

Hoewel meer vrouwen aan het werk zijn gegaan, vooral in deeltijd, nemen zij nog steeds het leeuwendeel van het huishouden en de zorg voor de kinderen voor hun rekening, constateert Karen van Rijswijk. Vandaag promoveert zij aan de Universiteit van Tilburg op een onderzoek naar de balans tussen taken op het werk en thuis.

,,Omdat werkende vrouwen vaak voor het huishouden opdraaien, worden zij dubbel belast. Ze hebben veel minder tijd voor zichzelf dan mannen'', concludeert de promovenda. Uit haar onderzoek blijkt dat vrouwen regelmatig moeite hebben werk en thuis te combineren. ,,Het kan zijn dat ze zoveel werk te doen hebben, dat ze niet toekomen aan hun gezin of hobby's. Maar het gebeurt ook dat vrouwen zich niet goed kunnen concentreren op hun werk omdat ze in gedachten bezig zijn met dingen thuis, bijvoorbeeld een ziek kind.''

Die moeite om arbeid en zorg te combineren kan tot allerlei gezondheidsklachten leiden, zegt Van Rijswijk. ,,Bijvoorbeeld stress, concentratieproblemen en vermoeidheid. Hierdoor kunnen vrouwen thuis en op het werk minder goed functioneren.''

Vicieuze cirkel

Een opvallende conclusie uit het onderzoek van Van Rijswijk is dat deze klachten niet afnemen als vrouwen minder uren gaan werken, of hun werkweek flexibeler inrichten, bijvoorbeeld door 's ochtends later te beginnen en 's middag langer door te werken. ,,Vrouwen krijgen hierdoor wel meer tijd voor huishoudelijke taken, hun gezin of hun hobby's, maar hun verantwoordelijkheid daarvoor neemt ook toe. Vrouwen zijn op hun werk dan meer bezig met de situatie thuis.''

Juist vanwege deze grote druk op vrouwen, denken stellen minder snel aan kinderen krijgen, zegt Van Rijswijk. ,,Op NOVA was laatst een onderzoek waaruit bleek dat hoogopgeleide vrouwen liever geen kinderen willen, omdat ze opzien tegen de combinatie van zorg en werk.''

Door de vergrijzing kan dat leiden tot een vicieuze cirkel. ,,Omdat we in rap tempo vergrijzen en er te weinig kinderen worden geboren, wordt de noodzaak om te werken steeds groter, waardoor het weer moeilijker wordt arbeid en zorg te combineren.''

Gelijkwaardig

Om te zorgen dat de combinatie van arbeid en zorg voor vrouwen en mannen behapbaar blijft, zullen mannen vaker thuis moeten inspringen, vindt de Tilburgse promovenda. ,,Ze moeten streven naar een meer gelijkwaardige taakverdeling. Mannen willen vaak wel in deeltijd werken, maar zeggen dat niet te kunnen omdat hun werk dat niet toestaat. Maar er zijn genoeg managers die minder gaan werken. Daarvoor is een cultuuromslag nodig. In de toekomst zullen mannen en vrouwen allebei een grote deeltijdbaan hebben, van bijvoorbeeld vier dagen in de week. In het hoger onderwijs is dat al gebruikelijk.''

Hiernaast kan ook de kinderopvang in Nederland beter, vindt Van Rijswijk. ,,Vergeleken met andere landen in Europa, loopt Nederland daarin achter. Ook zou de regering het voor vrouwen fiscaal aantrekkelijker kunnen maken om te blijven werken.''

Van Rijswijk wijst erop dat de combinatie van arbeid en zorg ook voordelen kent, voor zowel mannen als vrouwen. ,,Doordat zij meer rollen hebben, ontwikkelen ze verschillende vaardigheden en krijgen ze meer zelfwaardering. Een vader die zorgt voor zijn kinderen en een betaalde baan heeft, leert beter met zijn tijd omgaan en beleeft plezier met en aan zijn kinderen. Dat maakt hem ook een betere werknemer.''

Nederlands Dagblad, 10 februari 2006

colofon- tips & citaat- mail- links