Eén van mijn studenten, een 19 - jarige jongeman, presenteerde onlangs zijn paper voor het vak Inleiding in de Psychologie. Hij had als onderwerp het ‘parental alienation syndrome', het oudervervreemdingssyndroom, gekozen. Toen ik hem aan het eind vroeg wat hem tot deze keuze gebracht had, antwoordde hij dat het een persoonlijk gemotiveerde keuze was. Zo'n antwoord spreekt boekdelen over een verontrustend verschijnsel dat in onze tijd een bijna epidemisch karakter heeft en dat toch vrijwel onbesproken blijft. Hoewel discutabel is of er van een syndroom sprake is, is onmiskenbaar dat het in ernstige gevallen gaat om een patroon met enkele vaste kenmerken. Een kind ziet één van zijn ouders als absoluut goed en de andere als absoluut slecht, drukt zich voortdurend negatief, op het bittere af, over en tegen die andere ouder uit, en denkt dat het dat helemaal op grond van eigen inzichten en ervaringen doet. Maar in werkelijkheid denkt het voornamelijk zo op indoctrinatie van de ‘goede' ouder, de vervreemdende ouder. Het is ook die ouder die het kind aanmoedigt voortdurend te zoeken naar argumenten om de ‘slechte' ouder en diens relaties uit de weg te gaan en af te wijzen.

Het is een patroon dat al vroeg in het leven van een kind kan beginnen, vaak rondom het moment van een scheiding, en dat tot in de jonge volwassenheid of zelfs nog lang daarna kan doorgaan. Onderzoek in enkele West-Europese landen, waaronder Nederland, wijst erop dat het een veel voorkomend verschijnsel is. Schattingen varieren van 30 tot 50 procent van de kinderen die bij een scheiding betrokken zijn. Dat betekent dat het in de EU in wisselende ernst om meerdere miljoenen kinderen gaat.

Het is een vreselijk verschijnsel om de volgende redenen. Het kan kinderen ernstig in hun emotionele en sociale ontwikkeling schaden omdat hen jarenlang wordt geleerd te haten. En dan niet zomaar iemand, maar iemand te haten waar ze zelf uit voortkomen, waar ze op lijken, waar ze belangrijke eigenschappen mee delen. Ze leren daardoor ook een deel van zichzelf haten, wat hen in persoonlijke en collegiale relaties vaak doet disfunctioneren.

Bovendien zijn het vooral (maar niet alleen) vaders die het slachtoffer zijn van die haatgevoelens. Onderdeel van die haatgevoelens is namelijk het geloof dat de ‘slechte' ouder niet van hen houdt, een idee dat er door de ‘goede' ouder meestal met kracht is ingestampt. Voor veel zonen betekent dat een verwrongen beeld van hun eigen mannelijkheid (‘mannen zijn de slechtere sekse') en voor dochters betekent dat vaak een gestoord man-beeld (‘mannen kunnen niet liefhebben').

En dan is er nog het feit dat ze opgevoed zijn door iemand die hen opzettelijk heeft geleerd te haten. Het is moeilijk, zo niet onmogelijk, om een ouder die je dat zoveel jaren heeft geleerd, te blijven respecteren als je eenmaal zelf volwassen bent.

Tenslotte bestaat het risico dat wat met jou als kind is gedaan, later ook tussen jou en jouw kinderen plaatsvindt. Zoals het risico op scheiding van generatie op generatie wordt overgedragen, zo kan dat ook met ouderhaat het geval zijn.

Kortom, als gevolg van het oudervervreemdingssyndroom bestaat er onder en tussen ons een omvangrijke cultuur van aanzetten tot haat, waar we als samenleving weinig aan doen.

Dat is des te wranger omdat we voortdurend van politiek en justitie te horen krijgen dat aanzetten tot haat met kracht bestreden moet worden en de wet daarvoor desnoods moet worden aangepast. Maar we hebben daarbij dan altijd jihadisten of neo-nazi's op het oog, en niet ‘gewone' ouders.

colofon- tips & citaat- mail- links

Last Updated http://vaderseenzorg.nl/diekpas.html : zie ook de andere pagina's