Onze kinderen worden tegen ons gebruikt. Dat is de essentie van het jarenlange gesol rond ouderschap: de politieke en maatschappelijke weigering om beide ouders fundamenteel een gelijke plek toe te kennen in het leven van het kind. Meestal vaders maar in enkele gevallen ook moeders worden buitengesloten.

Er zijn veel vaders die weglopen voor de confrontatie met dat onrecht. Begrijpelijk. Het zijn hun eigen kinderen die als instrument tegen ze worden misbruikt. Als waren het honkbalknuppels worden we met onze eigen kinderen om de oren gemept. Erger wordt het nog als onder druk van rechters en kinderbescherming, op aandragen van de ene ouder het kind verwrongen raakt. Zo verwrongen dat het kind zichzelf tot instrument maakt van de haat tegen een verstoten ouder.

Deze afwijking bij kinderen kunnen we sinds 15 jaar benoemen: ouderverstotingssyndroom. De mechanismen achter dit syndroom, beschreven door wijlen Prof Gardner, maken duidelijk, dat het noodzakelijk is contacten met je kind te onderhouden om geestelijke traumatisering te beperken.

De loyaliteit tussen ouder en kind is van fundamentele aard. Als deze, anders dan door mishandeling, wordt doorbroken is er iets mis. En niet alleen omdat de vaderbeweging dat vindt, maar ook omdat kinderen die ervaring weergeven als ze de traumatische breuk hebben hersteld. Kinderen kiezen, dat blijkt uit wetenschappelijk onderzoek, voor gezamenlijk ouderschap En de maatschappij blijkt ervoor te kiezen.

We moeten vaststellen dat een kind nu eenmaal aangewezen is op opvoeding. En er is geen enkele goede reden om te veronderstellen dat dat alleen de moeder zou moeten zijn en nog minder dat de staat dat zou kunnen overnemen. Ook het overnemen van de bevoegdheid om te mogen uitmaken wie het kind opvoedt is in feite het overnemen van de opvoedingsverantwoordelijkheid zelf. Pas in uiterste geval kan de staat daartoe overgaan. En in die gevallen doet de staat dat nou juist niet. Het meisje van Nulde, Savanna het waren vooral voorbeelden van kindermishandeling die door de staat werden gedoogd en wel door de vader buiten spel te houden.

Vaders moeten in de gelegenheid worden gesteld, nee hebben de plicht, om voor een kind te kiezen, direct bij de conceptie. En daarmee de onvoorwaardelijke, zeg on-voor-waardelijke opvoedingsverantwoordelijkheid op zich te nemen. Slechts dit maakt een goede en verantwoorde zorginzet van vaders mogelijk.

Soms kan het verstandig zijn een conflict met de andere ouder te laten stranden door er even niet aan mee te doen. In zijn algemeenheid moeten daar echter veel vraagtekens bij worden gezet. Het standpunt van wetenschappers als Ed Spruijt die te pas en te onpas vaders het advies geeft ,ik citeer " doe je uiterste best om de communicatie met je ex-vrouw open te houden en ga desnoods door het stof." Is een gevaarlijke verwarring van wijsheid en onderwerping. Dit soort onttrekken aan een conflict leidt ergo dikwijls tot verergering van het conflict. Dat leert ons de geschiedenis van menig conflict. Dus soms, heel soms, kan wijsheid leiden tot tijdelijke eenzijdige conflictvermijding. Maar dan hebben we daar geen staat bij nodig die, juist dan, aan komt zetten met naamswijzigingsprocedures of alimentatieprocedures enz. Laat staan een dubbelzinnige feministische oproep aan vaders om meer te zorgen.

In het algemeen en zeker op maatschappelijk niveau zal vooral de strijd voor gelijkwaardig ouderschap met voorrang moeten worden gevoerd. En die strijd, we kunnen het hier om ons heen zien, die strijd leeft, en krijgt op een intrigerende manier steeds beter vorm in de vaderbeweging die al decennia lang pleit voor gelijke zorgverdeling. Die strijd krijgt opnieuw en weer beter vorm in de geweldige aanpak van Fathers4Justice, nu ook in Nederland.

Nu is het moment er.
Vaders die twijfelen of het wel zin heeft voor hun kinderen op te komen; doe het nu Vaders die niet geloven dat ze het net zo goed kunnen als moeders; geloof in jezelf Vaders die zich door moeders zo lang in de hoek laten drukken geminacht worden tav hun opvoedingskwaliteiten; ga het op je eigen manier doen en zie hoe goed dat gaat. Vaders die machteloos geld steken in het ronddraaien van het wanstaltige familierechtcircus wees kritisch en steek je geld en energie meer in solidaire actie. Vaders die geschoffeerd worden door rechters, kinderbeschermers en AMK ers en wetenschappers; zoek je eigen bronnen van eigenwaarde, versmaad de instituten.

Ik zie jullie terug op de stoepen van rechtbanken de vele Nederlandse bruggen en daken.

Joep Zander

Joep Zander is schrijver, kunstenaar en pedagoog.