De vader van papa en zijn kleinkinderen
Waarom grootvaders voor de instandhouding van de familiebanden zo
belangrijk zijn.
Zij hebben meer tijd, zij zijn rustiger, zij staan niet onder druk om beroep en familie te moeten combineren en zij hebben ervaring. Grootvader en kleinzoon kunnen door een wonderlijke vriendschap verbonden zijn, zij kunnen het gezin van hun kinderen ontlasten - als zij de nabijheid en de regels van het gezin accepteren.
"Ik wil naar opa toe", de vierjarige Louis trekt zijn moeder aan haar truitje. "nu direct". Maar hij moet nog wachten, de trein gaat pas over een paar uur. Bij het laatste bezoek had opa bootjes gesneden uit boombast. Meer dan twee uur hebben ze bij een vijver gezeten, oude boombast verzameld, ze op maat gesneden en kleine takken als mast erin geplaatst, met bladeren als zeil. Luis heeft krachtig geblazen om ze ook te andere oever te laten bereiken. Zijn ouders zaten op een omgevallen boomstam in de herfstzon, elkaar de hand vast houdend, en hadden voor de eerste keer sinds lang de tijd om met elkaar te praten. 's Middags was er bij oma koffie en koek voor Luis, natuurlijk chocolademelk en zoveel dropbeertjes dat zijn vader zei dat hij nu genoeg had gehad voor de hele week. En op tafel lag een pakje, al netjes ingepakt. Dat had Luis snel opengescheurd, en reeds klonk hard "Brumm, Brumm" aan de koffietafel. Tenslotte moest de aanhanger voor n boot tussen kopjes en borden door gemanoeuvreerd worden.
Grootouders zijn ervoor om te verwennen.
Zoveel zoetigheid, cadeau's en zoveel aandacht zou Luis thuis niet gekregen hebben. "Grootouders zijn er om te verwennen" vindt Uwe Krause-Straky, sociaal-pedagoge bij het informatiecentrum voor opvoeding van het Caritas-Verband in de regio Breisgau-Schwarzwald "waarbij de grootmoeder vooral het verzorgend deel overneemt, opa het spel en het wandelen in het bos" Verwennen is goed, als het geen gewoonte wordt en de grootouders zich niet met opvoedingstaken van de ouders bemoeien. Dat is vooral dan belangrijk, als de grootouders de opvoedingsproblemen op willen lossen. Dan moeten ze zich naar de regels , die in het gezin van hun kinderen toegepast worde, richten, anders wordt ergernis troef. Die regels kunnen ze altijd op hun manier toepassen. Als de vader zou zeggen: "Je moet nu je tanden poetsen" zegt opa misschien liever: "Het is belangrijk dat je je tanden poetst, maar daar kom je zelf wel achter." "Hij kan het zich permitteren, rustig te zijn, omdat hij niet principieel de dagelijkse verantwoording heeft", zegt Uwe Krause-Straky. Ouders moeten hun ouders ook vrij laten het op deze andere manier te doen." Moeilijker is het als de ouders nog erg jong zijn, in ontwikkeling zijn en heel andere voorstellingen van het leven hebben en daarom de opvoeding niet aan kunnen. Grootouders weten nu eenmaal wat er te doen staat, zij hebben tenslotte al een keer opgevoed" Zegt Wolfgang Ross, vrij gevestigd analytische kind-en jeugd psychotherapeut te Hannover. Juist bij minderjarige of drugsverslaafde ouders zouden oma en opa dikwijls de opvoeding over kunnen nemen: "vooral bij conflicten, bijvoorbeeld in de speeltuin, met overheid, of met de school lopen de jonge ouders eerder weg, zoeken niet echt naar een oplossing." De grootvader wordt daar als onderhandelingspartner eerder serieus genomen, hij is rustiger en je merkt, dat hij het gewend is verantwoordelijkheid te dragen", zo is de ervaring van Wolfgang Ross.
Neutraal blijven - contact na de scheiding
Na apart te zijn gaan wonen of een scheiding valt het grootouders en kleinkinderen dikwijls zwaar contact te blijven houden. Vooral de ouders van de vader, is de ervaring van Uwe Krause-Straky, want het is regel dat de kinderen bij de moeder leven. In elk geval hebben grootouders onder het nieuwe familierecht een wettelijk recht op contact met hun kinderen, als ze elkaar voor de scheiding regelmatig ontmoet hebben. Heinz -Rudolf is achtenzestig. Sinds de scheiding van zijn zoon, vier jaar geleden, spreekt hij regelmatig af met zijn kleindochter. "Opa is geweldig" schatert Evelien, acht jaar oud. Hij haalt haar van het station, ze hoeft maar een half uur met de trein te rijden, daarna gaan ze uit in de stad, in de dierentuin of theater, dikwijls ook naar het kerkhof "oma bezoeken." Zelf contact met zijn kleinkinderen maken was voor Heinz-Rudolf niet eenvoudig. De moeder was bang, dat hij in het scheidingsconflict partij zou kiezen voor zijn zoon en haar ten opzichte van het kind in diskrediet zou brengen. "Na de dood van min vrouw hebben ze samen mij spontaan opgezocht" vertelt Heinz-Rudolf. "Wij hebben een lange wandeling gemaakt en toen de kleine in slaap was gevallen hebben we calvados gedronken en gepraat; ik heb hun duidelijk gemaakt wat voor mij de kleinkinderen betekenen en dat ik voor ruzie te oud ben. Sindsdien zien we elkaar regelmatig. Uwe Krause-Straky vindt de neutraliteit van de grootouders bij scheiding absoluut noodzakelijk. Partij kiezen betekent dat het kind in een conflict wordt betrokken. Het heeft de steun van oma en opa nodig, zonder het gevoel te hebben, daardoor een deel van de ouders te verraden.Als de grootouders zich ermee gaan bemoeien, gaat het in de regel mis.
Concurrentie tussen vader en zoon
Bernhard, de vader van Luis had flink buikpijn toen hij zag hoe fantastisch Opa en kleinkind met elkaar speelden: "Dat zou ik ook graag met hem gehad hebben als kind" zegt hij. "Maar hij was nu juist een typische vader van zijn generatie, volledige baan plus reistijd," in het weekend "huisje bouwen" of tuinwerk. Spelen was tijdverdrijf, hij had altijd wat te doen en voor tijdverdrijf was niets over. Maar hij heeft het contact tussen opa en zoon als welkome aanleiding gezien, om zich met zijn vader te verzoenen. Die had al begrepen, wat zijn zoon hem wou zeggen. Hij heeft zich niet verontschuldigd, slechts gewoon vanuit zijn oogpunt verteld hoe het was. En dat hij nu in een andere situatie is, niet meer hoeft te werken, geen carrière meer te maken en niets meer hoeft te bewijzen. Bernhard kan het accepteren:"anders had ik mij niet kunnen verheugen over zijn dolle dag met opa" Zijn vader kon toegeven, dat hij een beetje afgunstig is op de tijd, die zijn zoon met zijn kleinkind doorbrengt, dat hij dat niet gekund heeft, juist omdat er altijd wat te doen was. Dat hij nu wat inhalen wil, wat hij verzuimd heeft, toen zijn zoon nog klein was. "dat heeft mij verwonderd, dat hij dat zo duidelijk ziet" zegt Bernhard. Hij gunt hem het nietsdoen "misschien kan ik daaruit nog wat leren." In de literatuur wordt graag de functie van de grootouders als getuigen van een tijd, naar voren gebracht. Ook Reidum Stuedahl, vormingstherapeute in Noorwegen, zegt dat in zijn boek "Een geluk dat er oma's en opa's zijn" (Beust-verlag 2001). Grootouders, vooral als schakel met het verleden en doorgevers van kennis en levenservaring. Echter het beeld van het kleinkind, dat op het bankje zit en gebiologeerd naar opa's leunstoelverhalen van vroeger luistert, draagt een groot gevaar in zich. Dikwijls worden de eigen belevenissen tot een heldengeschiedenis, het huiveren, het verdriet, de wanhoop worden verzwegen. Daarbij komt dat de generatie die de ineenstorting van het derde rijk, misschien concentratiekampsyndroom verjaging, vlucht, gevangenschap, het opruimen van het puin, de wederopbouw en het "wirtschaftswunder" beleefde, veel ervaring door te geven heeft.
Zij hebben familie en vrienden verloren, hun thuis, een deel van hun identiteit, een deel van hun mannelijkheid. Deze kant mag niet verzwegen worden. Maar het is zeer moeilijk een gepaste afstand tot de eigen belevenissen te kiezen, zonder zichzelf te kort te doen. En voor de familie en het kleinkind is het belangrijk te weten op welke indringende ervaringen de houding en instelling van de grootvader berusten. Dat kan verhalen verlevendigen en zo een toenadering tussen generaties bewerkstellingen.
Bij elkaar houden van de familie
De familie bij elkaar houden, dat is de ervaring van Uwe Krause-Straky, is voor grootvaders erg belangrijk. "Zij kunnen bewakers zijn van de band die families bij elkaar houdt,"zegt hij, "zij belichamen het belang van verwantschap.
Ralf Ruhl,
Vader van twee kinderen, opgeleid als lichaamspsychotherapeut, chef-redacteur
bij Paps-Die welt der Väter”
kwartaaltijdschrift paps; de moeite waard om je op te abonneren.
Vertaling Huub Zander, correcties
Joep Zander
respectievelijk Grootvader en vader van Joshua en Rosa
de situatie van grootouders
vonnis omgangsrecht grootouders
|
|
Last Updated http://vaderseenzorg.nl/opa.html :
zie ook de andere pagina's
|
|
home 
