Vrouwensmoesjes en vadercampagnes
door Joep Zander in het Algemeen Dagblad 24-05-03
Valse beeldvorming in overheidscampagnes vanaf 1990 (Wim Orbons in HP 2007)
De Nederlandse overheid lijkt zich steeds meer tot taak te rekenen een negatief beeld van de man neer te zetten. Het gaat vooral om beeldvorming via folders, affiches en billboards. De ene overheidscampagne is nauwelijks voorbij of de volgende gaat weer van start. In de afgelopen vijftien jaar kreeg de Nederlandse burger te maken met:
• Seks is natuurlijk, maar nooit vanzelfsprekend (1991), door de ministeries van Justitie, Onderwijs en Wetenschappen, Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur. Thema: de man als oversekste botterik; terwijl een onschuldig ogend vrouwtje de thee binnenbrengt, staat de gnuiverd al met de broek op zijn schoenen.
• Een veilig land waar vrouwen willen wonen (circa 1997), door het ministerie van Justitie naar aanleiding van het Intomart-onderzoek naar huiselijk geweld. Dit onderzoek geeft globaal evenveel mannelijke als vrouwelijke slachtoffers van huiselijk geweld. Het is gepubliceerd in het rapport Huiselijk geweld, waarin paginagrote foto’s van een verbeten ranselende man en een met twee kleuters aan de handen vertrekkende vrouw.
• Wie is toch die man die zondags het vlees komt snijden? (circa 1997). Deze keer door Sire. Over de man die te weinig thuis is. En die, als hij in de campagne wat terug had mogen zeggen, misschien wel had geantwoord: “Vaak de man wiens vrouw hem alleen accepteert als hij door overwerk een hoog inkomen inbrengt.” Deze stelling werd in een recent onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau (Hoe het werkt met kinderen) bevestigd: In bijna alle onderzochte gezinnen werken de vaders fulltime (en de moeders parttime). En die taakverdeling sluit volgens de onderzoekers aan bij de wensen van de moeders.
• Wie doet wat? (2002-2003), door het ministerie van Sociale Zaken (Directie Coördinatie Emancipatiezaken). Zou minstens een miljoen euro hebben gekost. Onder andere televisiefilmpjes met man als autist: een sloofje van een vrouw wordt gek van een paar onmogelijke kinderen, terwijl pa onbewogen met zijn rug naar het gezin achter de computer blijft zitten of wat in zijn auto gaat rondrijden met een vriend.
• Mannen worden er beter van en vrouwen ook (2003). Ook door het ministerie van Sociale Zaken (Directie Coördinatie Emancipatiezaken). Over de lage participatie van vrouwen in het beroepsleven, die werd voorgesteld als veroorzaakt door de onwil van mannen om in het huishouden mee te doen. Mannen moeten dus thuis vaker de handen uit de mouwen steken.
• Huiselijk geweld is niet normaal (2005-2006): Man zit met een poot op tafel, vrouw naast hem heeft zojuist een oplawaai gekregen. Is inderdaad niet normaal. Toch zijn niet alleen mannen plegers van huiselijk geweld. Ook vrouwen zijn gewelddadig, zowel tegen hun mannen als tegen hun kinderen.
• Kort lontje (2006): tv- en radiocampagne van Sire, waarin alleen mannen worden neergezet als in drift exploderende botteriken.
• Ik zie ik zie wat jij niet ziet (2006-2007): Radiospotjes waarin mensen worden opgeroepen om in hun omge-ving beter te letten op huiselijk en seksueel geweld tegen vrouwen en kindermishandeling en dit vervolgens bij de autoriteiten aan te geven. Met wederom mannen in de rol van dader, als het om geweld en misbruik gaat. Bij verwaarlozing mogen vrouwen eindelijk ook meedoen. Wim Orbons
Voor meer over campagnes van de overheid en vaderschap zie; Gemist Vaderschap
|
De Utrechtse jaarbeurs was het toneel van de start van mannenwordenerbetervan.nl. De presentatie werd beheerst door een groot scherm met een virtual girl die de nationale stoeipoes voor politici, Bridget Maasland, inleidde. Wie als man naar de opening van de campagne kwam, werd door cabaretière Saskia vierkant voor schut gezet. Alle mannen in de zaal moesten verplicht meezingen dat mannen er beter van worden. Niet dat ze dat allemaal deden. Wel riep een man hardop: "Hier worden mannen slechter van.'' Als straf moest hij een paar keer extra 'mannen worden er beter van' opzeggen. Op zich was er weinig aanleiding om te vermoeden dat mannen er beter van zouden worden. Immers ze kwamen in het inleidende boekje van de campagne niet voor, behalve als daders en veroorzakers van allerlei ongemak.
Dankzij een pittige discussie ter plekke en op Internet kwam het allemaal nog wonderbaarlijk goed met de campagne mannenwordenerbetervan.nl. Voor het eerst in de geschiedenis van de emancipatie wordt er nu werk gemaakt van het inhalen van achterstanden van mannen. In de voorlopige conclusies van de campagne zijn een aantal voorstellen gedaan, zoals het aanstellen van een mannencoördinator bij emancipatiezaken. Deze zou aan de slag kunnen met zaken als hulpverlening aan mannen bij huiselijk geweld en het in kaart brengen van de negatieve beeldvorming rond zorgende vaders. Als eerste aanzet werd binnen deze campagne daartoe een denktank m/v opgericht.
De andere campagne, "Mannen in de hoofdrol"/ wiedoetnuwat.nl, is bekender bij het publiek. De campagne lanceert o.a tv-spotjes waar mannen een hoofdrol als smoezenmaker krijgen toebedeeld. Deze, ongeveer 11 miljoen euro verslindende campagne, is in feite een grote smoes om vrouwen niet op hun verantwoordelijkheden aan te spreken.
De oude vooronderstelling heerst dat vrouwen eigenlijk willen werken en mannen niet willen zorgen. Maar de praktijk is veel genuanceerder. Vrouwen blijken dikwijls tevreden met een parttime baan gecombineerd met de zorg voor de kinderen. En mannen die willen zorgen worden daar niet in geaccepteerd, laat staan gerespecteerd. Vaders die meer zorgen dan moeders raken meer nog dan de gemiddelde vader het contact met hun kinderen kwijt door gebrek aan gelijke zorgrechten voor vaders. Vaders die toch aan de zorg gaan worden dan dus letterlijk "losers", te licht bevonden, te aardig; watjes. Mannen worden opgezadeld met een dubbele boodschap.
Ouders hebben last van een hoge gecombineerde taakbelasting (arbeid en zorg opgeteld), mannen meer dan vrouwen (emancipatiemonitor). Het doorbreken van bestaande patronen kost dus moeite. Vrouwen die vanuit zorg meer willen werken, zitten al snel met overbelasting. Maar dat geldt dus minstens ook voor mannen die er zorgtaken bij willen nemen. Medewerkers van de campagne weigeren te geloven dat in de emancipatiemonitor gewoon staat dat vooral mannen een dubbele belasting hebben. Ze vinden dat vaders mogen worden weggezet als luie minkukels. Als de doelstelling maar wordt gehaald. Hiertoe wordt die doelstelling dan ook bij voorkeur verengd tot 'het aanzwengelen van de discussie'. Als het beledigen van de helft van de bevolking een geoorloofd middel is, dan is het niet moeilijk een discussie aan te zwengelen. Maak, in de plaats van de mannenvariant op wiedoetnuwat.nl, een smoezengenerator voor vrouwensmoezen die de zorg niet over willen laten aan hun man. De wereld zou te klein zijn voor de protesten van de vrouwenbeweging. Maar het zou een interessantere discussie, en meer verandering, opleveren.
Een onderdeel van de campagne is het infotainment tv-programma "Vaders" van Angela Groothuizen, dat door de rijksoverheid is ingekocht. Het programma snoert mensen die ze zelf uitnodigen de mond bij al te kritische uitspraken. Het is ongewenst de rol van de overheid ter discussie stellen als het gaat om gelijkwaardige behandeling, zoals een gelijke toedeling van kinderopvangrechten aan vaders.
,,Voor jou doe ik alles'', zei staatssecretaris Phoa tegen Bridget Maasland na zijn wat inhoudsloze optreden bij de opening van mannenwordenerbetervan.nl. Een typische mannenreactie. Wellicht heel hoffelijk, maar ongeëmancipeerd gedrag. Een geëmancipeerde man komt op voor zijn rechten en vooral voor zijn verantwoordelijkheden. Niet als slaaf, niet als meester, maar gelijkwaardig aan de vrouw. Toch waren in die zaal mensen die het een typische - in die context negatieve- mannenreactie vinden om als man je plek op te eisen in het emancipatieproces. De facto is hoffelijkheid daarmee verworden tot onderdanigheid, en assertiviteit weggezet als agressie. Sterke vrouwen als Bridget Maasland krijgen op hun niveau daardoor geen tegenspel. Dat is jammer. En Phoa geeft het slechte voorbeeld, voor al die andere mannen die van Emancipatiezaken met hun vrouw moeten leren praten over de verdeling van taken, door zich alvast voor een vrouw in het stof te werpen.
Joep Zander is publicist over vaderschap, zorg en recht.
Achtergrond bij het artikel
vrouwensmoesjes en vadercampagnes
AD 24-05-03 Joep Zander
Lees ook over vadercampagnes in het boek Gemist Vaderschap van Joep Zander en Emiel Smulders
|
Last Updated http://joepzander.nl/campagnes/tekst.htm : zie ook de andere pagina's. © siteontwikkeling en beeldrecht Joep Zander |