dossier literatuur van papa.nl.nu Recensie van het boek Valse Salie van Roos Boum
Klik hier voor welkomspagina Het zál vaders een zorg zijn


zie ook het artikel van Roos speciaal voor deze site geschreven over vaders en Münchausen by proxy


“Kind voor de vader” is een lelieachtige waarvan de bloem (het kind) in de herfst bloeit. De rest van het blad (de vader) komt in de lente erna pas boven de grond.

Een van de plantenmetaforen uit het Boek Valse Salie. De metafoor voor de ultieme bloem is ongetwijfeld de Roos, ook de naam van de schrijfster Roos Boum van het boek Valse Salie (bedrieglijke imitatie van de echt reddende Salie).

Roos Boum schreef over haar ervaringen als jeugdig slachtoffer van het Syndroom van Münchhausen by proxy. De tweede versie van dit boek is nu uitgegeven bij uitgever SWP. Münchhausen by proxy is een vorm van kindermishandeling die niet zo snel opvalt omdat ze zich voordoet als goede zorg. Het komt er op neer dat een afhankelijk kind ziek wordt gemaakt en/of als ziek wordt voorgesteld door iemand waarvan ze afhankelijk is.

Zo wordt Roos door haar moeder van dokter naar ziekenhuis heen en weer gesleept omdat ze een vervelende ziekte zou hebben (hypogammaglobulinemie) die naar zeggen van haar moeder overgeërfd is van vaderskant en bovendien dodelijk zou zijn. De moeder geniet van alle aandacht die ze krijgt met het regelmatig bloedprikken tot gynaecologisch onderzoek aan toe, bij haar kind. In andere gevallen gaan moeders nog veel verder en breken bijvoorbeeld de botten van hun baby om in de picture te blijven.

Het kind is afhankelijk en dus loyaal aan haar moeder. De keren dat ze twijfelt komt ze bij haar vader terecht, die weliswaar veel liefdevoller met zijn kind omgaat maar toch geneigd is de moeder te geloven. Als een arts er doorheen dreigt te prikken verhuist de moeder naar een andere arts en glipt zodoende door de ruime mazen van zogenaamde medische zorg heen.

Op een gegeven moment wil de moeder ook nog een adoptiefkindje erbij, om nog meer aandacht te krijgen moeten we veronderstellen. De kinderbescherming werkt niet mee omdat er een “stervend” kind in huis is. De werkelijkheid van de parasitaire moeder-dochterverhouding wordt uiteindelijk door niemand in kaart gebracht.

Dat in kaart brengen is dan uiteindelijk aan de dochter zelf. Er gaan hoe langer hoe meer belletjes rinkelen. Waarom zijn die andere moeders anders? Waarom ben ik dan nog niet dood? Geholpen door een gelukkige relatie met een nieuwe vriend, en vooral het letterlijk afstand nemen van haar moeder, ontwikkelt ze de ruimte om zich finaal uit het keurslijf van haar moeder te bevrijden. Eerst in fantasie ( in een zelf geschreven verhaal) en daarna in een echter geschreven verhaal. Het voorliggende boek en de daarmee gepaard gaande publiciteit, de uitwisseling met lotgenoten, is daar een (bijna?) afronding van.

Klein kaasjeskruid. Malva Neglecta. ....Neglecta is Latijn voor 'veronachtzaamd, verwaarloosd.

Het is niet niks om zo'n proces mee te maken, maar het is een genoegen om te zien dat er zo'n pakkend en, het klinkt misschien een beetje vreemd, mooi boek uit is gekomen. Het boek is meer dan een beschrijving ook een schildering, gedicht. De associatieve toepassing van meer dan 100 plantenmetaforen tilt het verhaal boven het epische uit. De plantjes associëren niet alleen met de tekst maar lijken ook kleine identiteitjes waar Roos zich in de loop van haar jeugd aan vast grijpt en die telkens weer lijken te worden weggerukt uit hun biotoopje om door een nieuwe poging te worden opgevolgd.

Het wisselende vertelperspectief (moeder en Roos) dreigde mij in het begin wat op het verkeerde been te zetten. Ik voorzag eerst dat Roos ging beschrijven hoe ze zelf zo door het syndroom gegrepen was dat ze het op haar eigen kinderen zou gaan toepassen. En misschien is het wel goed dat het dat even oproept. Deze intergenerationele overdracht is niet ongebruikelijk. Haar eigen moeder had natuurlijk zo'n syndroom niet zomaar ergens opgepikt. Ook zij had een tekort aan werkelijke aandacht.

Dit begrip, van overdracht, dat wel doorklinkt in het boek, mag volgens Roos niet leiden tot psychiatrisering van het syndroom omdat dat de schuld, het mishandelingskarakter zou kunnen devalueren. Ze wil daarmee kiezen voor het slachtoffer; het kind. Daarnaast is ze opmerkelijk mild voor de institutionele factoren die dit soort mishandeling-intergenerationeel- in stand laat. In haar boek (ze neemt hiervan inmiddels enige afstand) verwijst ze nog met een gerust hart, naar het AMK (advies en meldpunt kindermishandeling) en andere dubieuze instellingen waar de klachten zouden kunnen worden gedeponeerd. Dit roept bij mij de vraag op wat er was gebeurd als de vader van Roos zich tegen het moederlijke beleid had gekeerd. Als deze vader zich had durven realiseren wat er met zijn dochter aan de hand was dan had hij dat eerst bij de moeder aangekaart. Misschien heeft Roos vader dat ook wel gedaan, in het boek staan slechts vrij zwakke aanzetten daartoe vermeld (“Ik kan ook wel eens vrij nemen om met haar naar de dokter te gaan”). De immense bedreiging, die een consequente opstelling van de vader zou hebben gevormd voor moeders valse balans, had er dan toe geleid dat hij nog minder toegang tot zijn dochter zou hebben gehad. Er zou goed een echtscheiding uit voort hebben kunnen komen. Uiteindelijk had de vader van Roos als gescheiden vader voor de deur van het AMK gestaan waar ze hem weer hadden weggestuurd omdat het dan wel om een “afgeleid partnerconflict” zou gaan. Als AMK's geconfronteerd worden met dit soort kwesties doen ze dat namelijk in de regel. Zeker als er op eerste gezicht een zogenaamd geweldig zorgende moeder aan de andere kant van de lijn is.

Ik ben tenslotte je moeder die je negen maanden onder haar navel droeg en je de eerste 12 jaar van je bestaan in leven heeft gehouden

Dat brengt me ertoe een andere opmerkelijke kanttekening te maken. Moeder-kind-symbiose is een maatschappelijke uitwas. Wat oneerbiedig gesteld zou je kunnen zeggen dat Mbp, een vorm van mishandeling die in 90% van de gevallen door de moeder wordt gepleegd, zelf ook weer een uitwas is van een maatschappelijke misstand. Ook het loyaliteitsmisbruik dat ten grondslag ligt aan het ouderverstotingssyndroom (een ziekte van het kind overigens) is een vorm van mishandeling die ongezien door moeders wordt gepleegd. Liedjeszanger Joop Visser had daar de volgende, op beide situaties toepasbare uitdrukking voor: met liefde worden bedrogen en verkwanseld.

“Papa's gezicht lacht niet meer. Streng zegt hij: Waarom zou mama nou zoiets willen doen?” .... Mama houdt veel van jou en mama's doen zoiets niet”

Veel van wat Roos haar moeder doet is, lijkt me, terug te vinden bij veel andere moeders. Moeders die voor hun kinderen communiceren of nog erger zich tussen kinderen en vader dringen (ga jij maar even met pappa spelen). De remedie tegen deze ellende is: meer vader voor het kind. Dat helpt tegen de algemene zowel als de specifieke kwaal. Wat de maatschappij doet, in plaats van meer vader, is meer cure, door steeds meer jeugdzorgers en kinderbeschermers die zelf soms ook weer aan een, excessieve hulpverleningsbehoefte lijden en kinderen helpen aan kwalen waar ze ze zelf iets mee hebben terwijl ze de echte oorzaak (van criminaliteit, suicidaliteit etc ) dikwijls gemis aan vader is.

Afhankelijkheid creëren met behulp van “zorg” kan ook op die manier in een breder kader worden geduid. Kinderen worden aan allerlei onzinnige psychologische onderzoeken blootgesteld, bekeken naar aanleiding van idiote valse beschuldigingen, van kinderbescherming naar jeugdzorg gesleurd en weer terug. Roos moeder was ook al druk bezig een probleem tussen vader en dochter ( incest) te verzinnen voor haar dochter. Ook in die zin blijkt in welke gevaarlijke hoek een vader kan verkeren.

“Heeft pa je misbruikt?” vroeg ze luid. “Pardon?”, ik hoorde het geroezemoes om ons heen verstommen. “Ik geloof niet dat dit onderwerp voor hier in de bus is, ma” Op zachtere toon vervolgde ze: “Zie je ik wist het wel! Anders zou je erover kunnen praten”

En congruent met Mbp zie je ook hier dat met “helpziekte” behepte hulpverleners ineens niet meer weten wat ze moeten doen als er écht iets aan de hand is. Kortom de onnodige problemen worden gecultiveerd en de echte niet opgelost. Zo is er in Nederland ook een voorbeeld bekend (niet in het boek genoemd) waarin ouders de staat tot aan het Europese hof voor de rechten van de mens met succes hebben aangeklaagd wegens een (valse) Mbp beschuldiging.

Moeders zijn, ook in het algemeen, veel vaker kindermishandelaar dan vaders. Dat blijkt uit alle onderzoeken en ik heb nog nooit iemand gevonden die dat, met argumenten, weersprak. Toch hebben we een cultuur van moederschapsideologie waarin we wat anders willen geloven en, op grond van bijvoorbeeld internationale verdragen, moeders met kinderen extra bescherming genieten. Juist in westerse landen is dat onterecht. De bedreiging zou komen van iets buiten die gestelde twee-eenheid moeder-kind. De vader......, wordt dan al gauw verondersteld. Het onterechte hiervan verbergt zich achter een “kanten sluier”, er kan niet over worden gepraat. Met de verwijzing naar kant sluit Roos, waarschijnlijk ongemerkt, aan bij de Amerikaanse schrijver Warren Farrell die het begrip “kanten gordijn” toekende aan de directe en indirecte censuur op moederideologiekritiek. Niet alleen Roos vader was afhankelijk, dat zijn bijna alle vaders. Het boek van Roos laat zich lezen als een aanklacht tegen deze ongelijkwaardigheid en een pleidooi voor onbaatzuchtig ouderschap (Salomonszegel). We kunnen helaas niet gerust zijn dat kinderbeschermers, zorgers; kortom de staat hierin het goede voorbeeld geeft. De rust waar we naar verlangen is er niet. Er is juist alle reden tot ongerustheid. Tot minder berusting en meer onrust.

Joep Zander

De cursieve citaten komen uit het boek

Valse salie
Kroniek van een verscheurde jeugd
Roos Boum
ISBN: 978 90 6665 825 7
320 pagina's prijs 16 euro (waarvan een groot deel voor een organisatie tegen kindermishandeling)

site-zoekmachine home en inhoudsopgave site het zál vaders een zorg zijn colofon- tip&citaat- contact- link2 miniaturen over vaderschap en politiek op mijn weblog dossier:vaders;daders? dossier beeld en geluid; klik voor index dossier repressie familierecht; klik voor index dossier ouderverstoting dossier kinderbescherming dossier wetenschap en vaderschap dossier rechterlijke macht dossier feminismekritiek
Last Updated http://vaderseenzorg.nl/mbp.html : zie ook de andere pagina's