Kiwi's en Kaaskoppen; Nationaliteiten, culturen, sekse en familierecht. dossier publikaties Joep Zander site  Joep Zander

Kiwi's en Kaaskoppen

Nationaliteiten, culturen, sekse en familierecht

.
artikel gepubliceerd in "De keten", periodiek van de vereniging Ouders Voor Kinderen

Nieuw Zeeland moet een ideaal land zijn voor ieder die zich bezighoudt met de ontwikkelingen in interculturele, interraciale en intersekse-betrekkingen. Het land heeft een voorhoederol bij het ontwikkelen van nieuwe sociale ideeën en opvattingen. Daarin lijkt het een beetje op Nederland dat ook zo'n rol pretendeert te hebben. Nieuw Zeeland was ook net als Nederland een van de toonbeelden van een sociale welvaartsstaat. Net als Nederland is het de laatste jaren hard geprivatiseerd zij het dat dit bij onze antipoden minder economische voorspoed heeft gebracht dan hier. Als het gaat om de sekseverhoudingen is Nieuw Zeeland beslist een voorloper terwijl Nederland zich eerder in de achterhoede beweegt.

Naar aanleiding van mijn recente bezoek aan onze tegenvoeters probeer ik wat verschillen te duiden en suggesties te geven.

Nieuw Zeeland heeft als eerste in de wereld in 1893 vrouwen kiesrecht gegeven. In Nederland gebeurde dat pas in 1919 Inmiddels loopt Nieuw Zeeland voorop in de discussie over wettelijk zorgrecht voor beide ouders met het recente wetsvoorstel Shared Parenting Bill van parlementslid Dr. Muriel Newman. Ook in andere opzichten loopt Nieuw Zeeland voorop in de vernieuwingen van het familierecht.

De integratie van de traditionele Maori-cultuur en de nieuwe blanke cultuur heeft in 1989 een van zijn hoogtepunten bereikt met de opname van de Family Group Conference (FGC) in de "Children Young Persons and their Family's Act".

In deze wet werd een deel van de Maori cultuur ten aanzien van het oplossen van familie-en gezinsproblemen geïntegreerd in de Nieuw Zeelandse wetgeving. Niet alleen werd hiermee de Maori-cultuur voor een deel in zijn waarde hersteld, er werd ook getracht om een aantal positieve traditionele vaardigheden te integreren in de Pakeha (blanke) cultuur.

Zoals in vele traditionele culturen is de rol van de extended family ( groot-familie) ook voor de Maori's aanzienlijk groter dan in vele westerse culturen. Datzelfde geld overigens ook voor de rol van directe leefomgevingen zoals het stamverband. Het behoud van deze tradities naast de economische aanpassing aan het westen maakte bijvoorbeeld dat in Japan de advocatendichtheid slechts een op de 7.500 inwoners is (in de Verenigde Staten een op de 275, Nederland 1600).

De rol van de groot-familie in het beslechten van familie-en gezinsproblemen wordt vormgegeven in de Family Group Conference. Dit is een bijeenkomst van de hele groot-familie. Een zogenaamde coördinator die cultureel en sociaal betrokken en verbonden is met de familie zorgt voor de facilitering van het proces. Daarnaast kunnen hulpverleners een aanbod doen aan de familie. Medewerkers van de kinderbescherming ( Children and Young Persons and their family's Agency) hebben daarnaast een vetorecht m.b.t de uitkomsten.

In principe is de FGC zelfstandig en hoeft zij geen inmenging van derden te dulden. Dat wil in de praktijk wel eens anders uitpakken. Ik sprak daarover met sociaal werker en begeleider van FGC's John Snowden, hij zegt daarover: "Mijn belangrijkste probleem is dat hoewel de wet voorschrijft dat er tijdens de conference geen aanwezigheid van een ambtenaar van de Child and Young Persons Agency hoeft te worden geaccepteerd, ze zich heel dikwijls opdringen. Het vetorecht van deze mensen blijkt uiteindelijk een belangrijk instrument van staatsmacht" Om een veto te voorkomen zullen vele families makkelijk overgaan tot het toelaten van ambtenaren. Overigens is John een hartstochtelijk voorstander van de principiële systematiek van de Family Group Conferences. Het belangrijkste vindt hij dat de nadruk weer komt te liggen op het zelf-herstellend vermogen van families. "Helaas is de praktijk dat hele batterijen "professionele hulpverleners" zich op een onoverzichtelijke manier met kinderen bemoeien nog niet verleden tijd"

Het model van de FGC maakt inmiddels een succesvolle opmars door veel westerse landen. Australie, Canada en Engeland hebben er al uitgebreid kennis mee gemaakt. Onder de naam echt-recht en familieraad wordt er ook in Nederland aan de weg getimmerd.

In principe zijn de FGC's ook van toepassing op situaties van loyaliteitsmisbruik door een ouder tegen de relatie van de andere ouder met het kind. Probleem hierbij is dat deze situatie nog te weinig wordt gezien als afwijkend gedrag en alleen al daarom moeilijk door een FGC kan worden behandeld. Overigens worden "scheidingssituaties" wel degelijk als een onderwerp voor een FGC gezien.

De op dit moment aanhangige Shared Parenting Bill van Newman kan daar ten dele een einde aan maken omdat het ouderverstoting zal aanmerken als strafbaar feit. Het belangrijkste echter van deze wet is de principiële 50-50 verdeling van juridische en fysieke zorgverdeling, verantwoordelijkheid en beslissingsbevoegdheid. Hoewel niemand heeft kunnen aantonen dat Newman de ideeën heeft overgenomen van de zogeheten "Declaration of Langeac on Equal Parenting" lopen vele ideeën congruent. Het lijkt erop dat het Platform SCJF een goede weg heeft ingeslagen door "Langeac" met open armen te ontvangen. Het is de toekomst. Ook de toekomst als het gaat om het vergroten van het zorgaandeel van vaders. Dr Felicity Goodyear-Smith een Nieuw-Zeelandse wetenschapper die veel OVK-leden nog wel zullen kennen van het door OVK (Jan Wind en Peter Tromp) georganiseerde congres van 1995, zegt daarover: "A presumption of joint custody after divorce might also encourage shared parenting in intact families. The current practice of predominantly awarding custody to mothers emphasises the social message that mothers but not fathers are supposed to be the primary nurturers of children."

Niet alleen de SPB en FGC duiden de voorhoedepositie van Nieuw Zeeland. De Kiwi's kennen ook een professionele mannenhulplijn en er zijn al vele experimenten achter de rug met fathers en menscentre. Een goed voorbeeld is het menscentre North Shore, waar ik een discussiebijeenkomst mocht meemaken. (zie ook http://www.menz.org.nz/). Tegenover dit alles staat echter dat er een ruim en ongecontroleerd gebruik gemaakt wordt van zogenaamde "Protection Orders" (vergelijk straatverboden, anti-stalkingwet) tegen vaders. Er zijn in Nieuw Zeeland veel "vooruitstrevende" ontwikkelingen maar dat betekent niet dat die altijd goed uitpakken voor mannen.

Ik zal dit jaar wat ideeën uitwerken over een bemiddelings- en beslissingmodel over kinderen in zogenaamde scheidingssituaties waarbij de sociale omgeving en de familie van de ouders meer dan de staat de beslissende context gaat vormen. Cruciale voorwaarde voor de effectuering van dit soort vernieuwingen is overigens dat de staat contracten en convenanten van burgers over familierechterlijke aangelegenheden als volwaardige civiele overeenkomsten erkent. Het is wonderlijk om te zien hoe heel Nederland zich druk staat te maken voor bemiddeling die in alle gevallen tot convenanten moeten leiden die rechters vervolgens standaard aan hun laars lappen. Over een en ander zal ik binnenkort meer publiceren in het tijdschrift M/V Zorg ( voorheen tijdschrift Vrouwen en Gezondheidszorg)

Joep Zander

dossierindex publikaties Joep


tegenvoetsporen mail mij zoek op deze site ik vader klik hier voor dossier publikaties Joep Zander vaders en zorg internetkunstdossier van Joep Zanderhomepage Joep Zander
klik hier! >>
site joep zander

Logo Beeldrecht Last Updated http://joepzander.nl/keten-fgc.htm.htm : zie ook de andere pagina's